Sprawdzian Język Polski Klasa 6 Czasownik

Drogi Uczniu Klasy Szóstej!

Wiem, że nauka o czasowniku potrafi być czasem trochę zagmatwana. Pojęcie odmiany, czasy przeszły, teraźniejszy, przyszły, a do tego tryb rozkazujący i przypuszczający – to wszystko może sprawiać, że człowiek czuje się jak w labiryncie słów. Ale spokojnie! Jestem tu, żeby Ci pomóc rozwikłać tę zagadkę i sprawić, by czasownik stał się Twoim przyjacielem, a nie wrogiem. Pamiętaj, że każdy czasem potrzebuje chwili, żeby coś zrozumieć, a z odrobiną cierpliwości i praktyki, na pewno sobie poradzisz!

Co to właściwie jest ten czasownik?

Zacznijmy od podstaw. Czasownik to część mowy, która opisuje nam czynność, stan albo zdarzenie. Pomyśl o tym, co robisz w ciągu dnia: jesteś, śpisz, jadasz, czytasz, biegasz, myślisz. Wszystkie te słowa to właśnie czasowniki! To one nadają zdaniu życia, pokazują, co się dzieje.

Czasownik odpowiada na pytania: Co robi?, Co się z nim dzieje?

Na przykład w zdaniu: "Pies szczeka." – czasownik "szczeka" opisuje czynność psa. W zdaniu: "Mama jest szczęśliwa." – czasownik "jest" opisuje stan mamy.

Czasy czasownika – podróż w czasie

Jedną z najczęściej sprawiających kłopotów rzeczy jest odmiana czasowników przez czasy. Ale wcale nie jest to takie trudne, jeśli to sobie dobrze wytłumaczymy.

Czas teraźniejszy

To najprostszy czas. Mówi nam o tym, co dzieje się teraz, w tej chwili. Odpowiada na pytanie: Co robi?

Ja czytam
Ty czytasz
On/Ona/Ono czyta
My czytamy
Wy czytacie
Oni/One czytają

Zauważ, jak końcówka czasownika się zmienia w zależności od tego, kto wykonuje czynność. To właśnie jest odmiana przez osoby!

Czas przeszły

Czas przeszły opowiada o tym, co już się wydarzyło, co minęło. Jest trochę bardziej skomplikowany, bo musimy pamiętać o rodzaju (męski, żeński, nijaki) w liczbie pojedynczej.

Czytałem (ja, mężczyzna) / Czytałam (ja, kobieta)
Czytałeś (ty, mężczyzna) / Czytałaś (ty, kobieta)
Czytał (on) / Czytała (ona) / Czytało (ono)
Czytaliśmy (my, jeśli w grupie jest przynajmniej jeden mężczyzna) / Czytałyśmy (my, wszystkie kobiety)
Czytaliście (wy, jeśli w grupie jest przynajmniej jeden mężczyzna) / Czytałyście (wy, wszystkie kobiety)
Czytali (oni, jeśli w grupie jest przynajmniej jeden mężczyzna) / Czytały (one, wszystkie kobiety)

To może wydawać się skomplikowane, ale spróbuj ćwiczyć na prostych zdaniach. "Wczoraj biegłem do parku." albo "W zeszłym roku odwiedziłam babcię."

Czas przyszły

Czas przyszły mówi o tym, co nastąpi, co dopiero się wydarzy. Tutaj też mamy dwie formy:

Forma prosta (używana głównie z czasownikami niedokonanymi, np. będę czytać):

Ja będę czytać
Ty będziesz czytać
On/Ona/Ono będzie czytać
My będziemy czytać
Wy będziecie czytać
Oni/One będą czytać

Forma złożona (używana z czasownikami dokonanymi, np. przeczytam):

Ja przeczytam
Ty przeczytasz
On/Ona/Ono przeczyta
My przeczytamy
Wy przeczytacie
Oni/One przeczytają

Pamiętaj, że czasowniki, które opisują czynność zakończoną (np. przeczytać), zazwyczaj tworzą czas przyszły w formie złożonej. Te, które opisują czynność trwającą (np. czytać), tworzą czas przyszły w formie prostej.

Tryby czasownika – różne sposoby mówienia o czynnościach

Poza czasami, czasowniki mają też tryby. Tryb jest jakby "nastawieniem" mówiącego do tego, co opisuje czasownik.

Tryb oznajmujący

To najbardziej typowy tryb. Opisuje fakty, coś, co się dzieje, działo lub wydarzy. Używamy go najczęściej.

"Kot śpi."
"Słońce świeciło."
" Jutro pojemy pizzę."

Tryb rozkazujący

Ten tryb służy do wydawania poleceń, próśb, nakazów.

"Posprzątaj swój pokój!"
"Daj mi tę książkę!"
"Chodźcie ze mną!"

Zauważ, że w trybie rozkazującym często zwracamy się do kogoś bezpośrednio.

Tryb przypuszczający

Tryb przypuszczający wyraża życzenia, przypuszczenia, wątpliwości, coś, co mogłoby się wydarzyć, ale nie jest pewne.

"Chciałbym pojechać nad morze."
"Gdybym tylko miał więcej czasu, nauczyłbym się grać na gitarze."
"Byłoby fajnie, gdyby padał śnieg."

Często używamy tutaj słów gdyby, bym, byś, by.

Jak ćwiczyć i zapamiętać? Praktyczne wskazówki

Nikt nie rodzi się z wiedzą. Kluczem jest praktyka i powtarzanie. Oto kilka sposobów, jak możesz oswoić czasowniki:

Czytaj dużo! Im więcej czytasz książek, opowiadań, artykułów, tym częściej spotykasz czasowniki w różnych formach. Staraj się wyłapywać te słowa i zastanawiać się, w jakim są czasie i trybie.
Pisz! Prowadź dziennik, pisz opowiadania, pisz listy do przyjaciół. W ten sposób sam będziesz tworzyć zdania i świadomie używać czasowników.
Graj w gry słowne! Istnieje wiele gier planszowych i internetowych, które pomagają w nauce języka. Możecie też sami wymyślać gry, np. "zgadnij czasownik" na podstawie opisu czynności.
Używaj fiszek! Na jednej stronie napisz bezokolicznik czasownika (np. czytać), a na drugiej jego formę w konkretnym czasie lub trybie (np. czytałem, będę czytać).
Proś o pomoc! Jeśli czegoś nie rozumiesz, nie wahaj się zapytać nauczyciela, rodziców czy starszego rodzeństwa. Lepiej zapytać teraz, niż się później męczyć.
Nie bój się błędów! Błędy są naturalną częścią nauki. Każdy je popełnia. Ważne, żeby się na nich uczyć i próbować dalej.

Pamiętaj, że zrozumienie czasowników to ważny krok do swobodnego posługiwania się językiem polskim. To one sprawiają, że nasze wypowiedzi są dynamiczne i pełne życia. Trzymam za Ciebie mocno kciuki! Jesteś w stanie to zrobić!