Sprawdzian Klasa 6 Historia Dział 1 Narodziny Nowożytnego świata

Witaj w przygotowaniu do sprawdzianu z historii dla klasy 6, dział 1: Narodziny Nowożytnego Świata! Ten okres, obejmujący XV i XVI wiek, to czas ogromnych zmian, odkryć i innowacji, które ukształtowały świat, jaki znamy dzisiaj. Zrozumienie tych przemian jest kluczowe, aby poradzić sobie na sprawdzianie i przede wszystkim, aby lepiej rozumieć naszą przeszłość.

Przemiany Gospodarcze i Społeczne

Gospodarka europejska weszła w okres dynamicznego rozwoju. Upowszechnienie się handlu i rzemiosła prowadziło do powstawania i rozwoju miast. Coraz ważniejsze stawały się pieniądze, a tradycyjne rolnictwo zaczęło ustępować miejsca nowym formom działalności gospodarczej.

Rozwój Handlu i Miast

Handel był motorem napędowym wielu zmian. Coraz więcej towarów podróżowało między odległymi krajami. Szczególnie ważny był handel przyprawami z Azji, który dostarczał Europejczykom pożądane, ale drogie towary. Miasta rosły w siłę, stając się centrami handlu, rzemiosła i kultury. Przykładowo, Wenecja i Genua, dzięki swojemu położeniu nad Morzem Śródziemnym, bogaciły się na pośrednictwie w handlu między Europą a Wschodem.

Przykład: W Augsburgu, w Niemczech, powstała rodzina bankierów, Fuggerowie, którzy zdominowali europejski rynek finansowy. Finansowali cesarzy, królów i papieży, co pokazuje, jak ważna stała się rola pieniądza.

Zmiany w Strukturze Społecznej

Tradycyjny podział społeczeństwa na stany: duchowieństwo, szlachtę i chłopstwo, zaczął się zmieniać. Coraz większe znaczenie zyskiwała burżuazja, czyli mieszczaństwo. Byli to bogaci kupcy, rzemieślnicy i bankierzy, którzy chcieli mieć większy wpływ na rządy. Jednocześnie warunki życia chłopów pozostawały trudne, choć w niektórych regionach zaczęły pojawiać się tendencje do poprawy.

Przykład: W Anglii coraz więcej właścicieli ziemskich zaczęło grodzić pola, przekształcając je w pastwiska dla owiec. Powodowało to wysiedlanie chłopów z ziemi, ale jednocześnie napędzało rozwój przemysłu włókienniczego.

Renesans – Odrodzenie Kultury

Renesans, czyli Odrodzenie, to epoka, która nawiązywała do kultury antycznej Grecji i Rzymu. Ludzie zaczęli interesować się nauką, sztuką i literaturą, a najważniejszą wartością stał się człowiek (humanizm).

Humanizm i Nowe Idee

Humanizm stawiał człowieka w centrum zainteresowania. Humanistów interesowała ludzka natura, możliwości i potencjał. Chciano rozwijać wiedzę, umiejętności i talenty. Ideał człowieka renesansu to osoba wszechstronnie wykształcona, zainteresowana nauką, sztuką i polityką.

Przykład: Leonardo da Vinci to idealny przykład człowieka renesansu. Był malarzem, rzeźbiarzem, architektem, inżynierem, naukowcem i filozofem. Jego wszechstronność fascynuje do dziś.

Sztuka i Nauka Renesansu

Renesans w sztuce charakteryzował się realizmem, dbałością o szczegóły i nawiązywaniem do wzorów antycznych. Powstały wspaniałe dzieła malarskie, rzeźbiarskie i architektoniczne. W nauce dokonano wielu odkryć, które zmieniły obraz świata. Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga w połowie XV wieku miało ogromny wpływ na rozwój nauki i kultury, ponieważ umożliwiło szybkie i tanie rozpowszechnianie książek.

Przykład: Michał Anioł stworzył monumentalne rzeźby, takie jak Dawid, i freski w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, które do dziś zachwycają swoją doskonałością. Mikołaj Kopernik, polski astronom, sformułował teorię heliocentryczną, która zmieniła dotychczasowy pogląd na budowę wszechświata.

Wielkie Odkrycia Geograficzne

W XV i XVI wieku Europejczycy wyruszyli na poszukiwanie nowych lądów i dróg morskich. Było to spowodowane chęcią zdobycia bogactw, poszukiwaniem nowych szlaków handlowych do Azji i ciekawością świata.

Przyczyny i Skutki Odkryć

Do wypraw geograficznych przyczyniły się nowe wynalazki, takie jak kompas i astrolabium, które ułatwiały nawigację. Europejczycy chcieli dotrzeć do Indii i Chin drogą morską, aby ominąć szlaki lądowe kontrolowane przez Arabów. Skutki odkryć geograficznych były ogromne. Europejczycy poznali nowe kontynenty, rośliny, zwierzęta i kultury. Powstały kolonie, do Europy napłynęły bogactwa, ale także wybuchły konflikty o nowe terytoria.

Przykład: Krzysztof Kolumb w 1492 roku dotarł do Ameryki, choć myślał, że dopłynął do Indii. Vasco da Gama w 1498 roku opłynął Afrykę i dotarł do Indii, otwierając nową drogę handlową. Ferdynand Magellan w latach 1519-1522 odbył pierwszą podróż dookoła świata.

Kolonizacja i jej Konsekwencje

Europejczycy zaczęli zakładać kolonie w Ameryce, Azji i Afryce. Wykorzystywali zasoby naturalne tych terenów i eksploatowali miejscową ludność. Kolonizacja miała tragiczne konsekwencje dla rdzennych mieszkańców Ameryki, którzy masowo ginęli z powodu chorób przywiezionych przez Europejczyków oraz w wyniku brutalnego traktowania. Rozpoczął się także handel niewolnikami z Afryki.

Przykład: Hiszpanie podbili imperia Azteków i Inków, grabiąc ich bogactwa i niszcząc ich kulturę. Portugalczycy handlowali niewolnikami z Afryki, którzy byli wywożeni do Ameryki do pracy na plantacjach.

Reformacja – Podział w Kościele

W XVI wieku doszło do podziału w Kościele katolickim, znanego jako reformacja. Było to spowodowane krytyką Kościoła za jego bogactwo, korupcję i nadużycia.

Przyczyny i Przebieg Reformacji

Marcin Luter, niemiecki zakonnik, w 1517 roku ogłosił 95 tez, w których krytykował sprzedaż odpustów i inne praktyki Kościoła. Jego nauki zyskały wielu zwolenników, co doprowadziło do powstania nowego wyznania – luteranizmu. W Szwajcarii działał Jan Kalwin, który stworzył własną wersję protestantyzmu – kalwinizm. W Anglii król Henryk VIII ogłosił się głową Kościoła anglikańskiego.

Przykład: Sprzedaż odpustów, czyli możliwości wykupienia win, była jedną z głównych przyczyn wybuchu reformacji. Luter uważał, że zbawienie można osiągnąć tylko przez wiarę, a nie przez kupowanie odpustów.

Konsekwencje Reformacji

Reformacja doprowadziła do wojen religijnych w Europie. Wiele krajów podzieliło się na katolickie i protestanckie. Powstały nowe wyznania, które różniły się od Kościoła katolickiego w kwestiach doktryny, obrzędów i organizacji. Kościół katolicki zareagował na reformację poprzez kontrreformację, czyli reformę wewnętrzną i walkę z protestantyzmem.

Przykład: Wojna trzydziestoletnia (1618-1648) była jedną z najstraszniejszych wojen religijnych w Europie. Zakończyła się pokojem westfalskim, który uznał równouprawnienie wyznań katolickiego i protestanckich.

Podsumowanie

Narodziny Nowożytnego Świata to okres przełomowych zmian, które ukształtowały współczesną Europę i świat. Zrozumienie tych przemian, od rozwoju handlu i miast, poprzez renesans, wielkie odkrycia geograficzne, aż po reformację, jest kluczowe do zrozumienia dalszej historii. Pamiętaj o najważniejszych datach, postaciach i wydarzeniach. Powodzenia na sprawdzianie!

Pamiętaj! Ćwicz rozwiązywanie zadań, powtarzaj materiał i zadawaj pytania nauczycielowi, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości. Zrozumienie przyczyn i skutków poszczególnych wydarzeń pomoże Ci zapamiętać je na dłużej.