Sprawdzian z twórczości Jana Kochanowskiego dla klasy 7 obejmuje zrozumienie jego biografii, epoki renesansu, w której tworzył, oraz przede wszystkim analizę i interpretację jego najważniejszych dzieł, takich jak "Treny", "Fraszki", i "Pieśni".
Biografia to istotny element sprawdzianu. Uczniowie powinni znać kluczowe fakty z życia Kochanowskiego, w tym jego pochodzenie, wykształcenie, służbę na dworze królewskim, a także okoliczności powstania poszczególnych dzieł. Rozumienie jego osobistych doświadczeń, szczególnie tragedii utraty córki Urszuli, pozwala lepiej zrozumieć emocje i tematykę poruszaną w "Trenach".
Renesans to epoka, w której żył i tworzył Kochanowski. Ważne jest, aby uczniowie rozumieli charakterystyczne cechy renesansu, takie jak humanizm, zainteresowanie antykiem, optymizm i dążenie do harmonii. Kochanowski, jako poeta renesansowy, czerpał inspirację z literatury starożytnej i w swojej twórczości wyrażał ideały humanistyczne.
"Treny" to cykl żałobnych wierszy poświęconych zmarłej córce Urszuli. Sprawdzian będzie obejmował analizę poszczególnych trenów, rozpoznawanie środków stylistycznych (np. apostrofy, pytania retoryczne), identyfikację motywów (np. motyw bólu, żalu, zwątpienia w wartość cnoty) oraz zrozumienie przesłania cyklu, który ukazuje proces przeżywania żałoby i stopniowe odzyskiwanie wiary.
"Fraszki" to krótkie, żartobliwe utwory, które często mają charakter epigramatów. Sprawdzian może zawierać pytania dotyczące tematyki fraszek (np. miłość, życie dworskie, przyroda), ich budowy (zazwyczaj krótka forma, pointa) oraz przesłania. Uczniowie powinni umieć rozpoznać humor i ironię zawarte we fraszkach.
"Pieśni" to utwory liryczne o różnorodnej tematyce, często poruszające kwestie patriotyzmu, moralności, czy piękna natury. Sprawdzian może wymagać analizy pieśni, identyfikacji środków stylistycznych (np. metafory, porównania), zrozumienia ich przesłania oraz odniesienia do ideałów renesansowych.
Przykład: Pytanie na sprawdzianie może brzmieć: "W którym trenie Kochanowski porównuje Urszulkę do oliwki ściętej przez ogrodnika?". Inny przykład: "Wyjaśnij, jaką postawę prezentuje Kochanowski wobec Boga w 'Trenach' i jak ona ewoluuje na przestrzeni cyklu?".
Znajomość twórczości Jana Kochanowskiego jest ważna nie tylko ze względu na program szkolny. Pozwala ona lepiej zrozumieć kulturę i literaturę polskiego renesansu, rozwija umiejętność analizy i interpretacji tekstów literackich, a także uczy empatii i refleksji nad uniwersalnymi wartościami, takimi jak miłość, strata i wiara.
